Steve Jobs is waarschijnlijk een van de meest bekende personen die open was over zijn drugsgebruik. In zijn biografie schrijft hij: “Taking LSD was a profound experience, one of the most important things in my life.” Hier spreekt de man die te boek stond als een van de grootste geesten van zijn tijd, die aan de wieg stond van verschillende grote revoluties in de technologie en die bovendien ook nog eens een enorm bedrijf heeft opgezet. Wat mag die LSD-ervaring wel niet behelzen als het zelfs in zijn leven zoveel impact had?
Dit gastartikel is geschreven door Robert Haringsma.
De afgelopen jaren is het onderzoek naar de toepassingen en de werkzaamheid van psychedelische drugs weer langzaam begonnen. Daarom kunnen we nu enigszins inschatten wat het doet en waar het voor kan werken. En die kennis roept de vraag op: kan het gebruik van psychedelische drugs een van de belangrijkste lifehacks van de toekomst worden?
Het onderzoek
In de jaren 60 werd er aan Harvard al naarstig onderzoek gedaan naar de werkzaamheid van LSD. Grote geesten als Timothy Leary waren enthousiast over de werkzaamheid van de middelen. Dit enthousiasme ging echter al snel tegen hun werken.
Toen na verloop van tijd hele faculteiten leegstroomden omdat de studenten al LSD slikkend en de vrije liefde bedrijvend hun weegs gingen, werd het de overheid wat te heet onder de voeten. Psychedelische drugs kregen dezelfde status als heroïne en cocaïne en werden voorgoed verboden.
De opleving van het onderzoek naar psychedelische drugs begon aan de John Hopkins universiteit. Daar kregen een aantal studenten “psilocybine” toegediend in flink hoge dosis. Dit stof die paddo’s hun hallucinerende werking geeft. Uit dit onderzoek bleek dat deze mensen op basis van één ervaring met dit middel een meetbare verandering in hun persoonlijkheid lieten zien. En die verandering was een jaar na de ervaring nog steeds zichtbaar. Dat is des te opmerkelijker als je weet dat persoonlijkheid over het algemeen een vrij stabiele maat is, die na je dertigste nauwelijks meer veranderd.
De werking
Die verandering in persoonlijkheid liet zich vooral zien op de maat “openheid”. Het is belangrijk om die term goed uit te leggen, want hij is belangrijk om de werking van psychedelische drugs te begrijpen.
Globaal zou je kunnen stellen dat iedereen de wereld door een bepaalde bril bekijkt. Als een slager een konijn ziet, kijkt hij of er genoeg vet op zit. Als mijn nichtje er naar kijkt, ziet ze vooral een pluizig knuffelbeest. Hoe we de realiteit bekijken wordt dus bepaald door onze ervaringen en onze overtuigingen. Mensen die laag scoren op openheid, bekijken de realiteit door een sterk vervormde bril. Waarnemingen zijn voor hen haast ongeschikt aan hun overtuigingen (als er een weerballon landt in de tuin van iemand die in ufo’s gelooft, zal hij waarschijnlijk zeggen dat het een buitenaardse weerballon is). Mensen die hoog scoren op openheid, zijn beter in staat om de werkelijkheid te zien voor wat deze is en hebben minder last van vooringenomenheid.
Fundamenteel onderzoekt legt uit hoe dit waarschijnlijk werkt. Robin Carhart-Harris stopte mensen die onder de invloed waren van psilocybine in de fMRI-scannner om te onderzoeken wat het middel doet met onze hersenen. Waar je misschien zou verwachten dat mensen overactieve hersenen krijgen, bleek het juist dat de hersenen minder actief werden. Specifiek werd er een deel uitgeschakeld dat bekend staat als het “default-mode network”. Dit deel van de hersenen fungeert als een soort controlekamer die alle inkomende signalen structureert. Het zou dus wel eens kunnen zijn dat psychedelische drugs de vervormende bril uitschakelen waardoor we de wereld onbevooroordeeld tot ons kunnen nemen.
Toepassingen van psychedelische drugs?
Nu we iets weten over de werkzaamheid van psychedelische middelen, geeft het ons een aanwijzing voor het gebruik er van. Je zou namelijk kunnen stellen dat mensen met een psychische stoornis een wat te scherp afgestelde “bril” hebben. Depressieve mensen bekijken alles door een negatief gekleurde bril bijvoorbeeld en angstige mensen zien overal gevaar. Het is interessant om te onderzoeken wat de medische toepassingen hier zijn.
Maar ook voor niet-medische gebieden zouden er toepassingen kunnen zijn. Als LSD goed genoeg was om Steve Job’s verbeelding te prikkelen, is het te verwachten dat veel mensen hiermee hun creativiteit kunnen prikkelen.
Een waarschuwing is daarbij wel op zijn plaats. In het onderzoek aan de John Hopkins Universiteit kregen mensen een middel toegediend dat bereid was in een laboratorium. Daarnaast werden ze in een veilige omgeving bijgestaan door meerdere therapeuten gedurende de hele trip. Eventuele negatieve ervaringen konden daarom gemakkelijk opgevangen worden.
Het is dan ook niet aan te raden om deze middelen zelf te gebruiken. Allereerst weet je vaak niet wat je nu precies gebruikt en bovendien is het in Nederland niet mogelijk om onder begeleiding van een therapeut te gebruiken. De ervaringen kunnen dan wel eens veel minder positief zijn. En als je angstig van de drugs een weg oprent of van het dak springt, zijn de gevolgen helemaal niet te overzien. Hoewel de mogelijkheden in de toekomst dus veelbelovend zijn, moeten er nog een hoop drempels genomen worden voordat er vrijelijk gebruik van gemaakt kan worden.
Robert Haringsma is oprichter van het Instituut voor Positieve Psychologie waar hij werkt als psycholoog en coach. Daarnaast is hij onderzoeker aan de Vrije Universiteit. Zijn interesse ligt bij het verbeteren van het psychologisch functioneren in brede zin. Van het behandelen van depressies tot het streven naar optimaal functionerende en gelukkige mensen.
