Brainstormen met geeltjes, velen van ons zijn ermee opgegroeid maar ik durf te zeggen dat het geen effectieve manier van brainstormen is. Ik leg je graag uit waarom geeltjes hiervoor niet de beste keuze zijn.
Eén ding is zeker. Een geeltjessessie is bijzonder nuttig bijvoorbeeld voor het maken van planning, structureren van ongestructureerde ideeën, maar niet om tot creatieve, vernieuwende ideeën te komen. De doelstelling van brainstormen is te komen tot verfrissende en vernieuwende ideeën. Onderstaande vier punten geven aan waarom het niet verstandig is en geven je direct inzicht hoe je wel effectief kunt brainstormen.
1. Divergeren, divergeren, divergeren
Tijdens een creatief proces probeer je te divergeren. Oftewel voortborduren op bedachte zaken en zodoende steeds verder uit te waaieren. Wanneer je voldoende gedivergeerd hebt, kun je gaan convergeren. Dit is het samenvoegen, verbanden leggen en structureren van alle ideeën. Door te vroeg te convergeren ontstaan (te) weinig vernieuwende ideeën. Een geeltjessessie is een combinatie van divergeren en convergeren. Al tijdens het creatieve proces worden geeltje geclassificeerd en gegroepeerd. Het staat hierdoor echt creatief denken in de weg.
Een goede creatieve sessie focust alleen op het divergeren of bevat slechts op het einde een onderdeel waar geconvergeerd wordt.
2. Je moet er eerst een nachtje over slapen
Ergens een nachtje over slapen werkt echt. ’s Nachts worden in je hoofd alle indrukken van de dag verwerkt en krijgen ze een plaatsje. Zo komt het geregeld voor dat ik de dag na een creatieve sessie inzichten krijg die ik de dag ervoor niet had.
In een geeltjes sessie wordt er door de convergentie direct een samenvatting gemaakt en worden conclusies getrokken. Er is grote kans dat je na een nachtje slapen tot andere conclusies komt als je alle informatie verwerkt hebt. De eerste stap van het verwerken vind dus ’s nachts plaats na een sessie. Dan leg je verbindingen. Het beste moment om de resultaten van een sessie te verwerken is dus de ochtend na de sessie, niet tijdens de sessie.
Bron: Academy of Minds
3. Geeltjes zijn te klein
Als je een idee beschrijft heb je daar meer dan 3 woorden voor nodig. Daarnaast ben je pas echt effectief als je ook tekent. De reden hierachter is de verdeling van functies in je hersenen. Grofweg kun je zeggen dat logica, spraak, taal, rekenen etc. in de linkerzijde van de hersenen zitten. Rechts ligt de nadruk op beelden, intuïtie, gevoel, etc. Bij brainstormen wil je juist gebruik maken van beide hersenhelften omdat zaken als intuïtie en gevoel (je onderbewuste) daarbij erg nuttig zijn. Door te tekenen kun je je rechter hersenhelft activeren. Een geeltje heeft daar simpelweg te weinig ruimte voor. Dit betekent dat je achteraf de ideeën moet gaan interpreteren.
4. Structuur is overrated
Creatief denken gaat om het buiten de paden denken. Verbindingen in je hersenen die je vaak gebruikt groeien uit tot snelwegen die bijzonder efficiënt zijn. Wanneer je creatief wilt zijn wil je juist weg van deze snelwegen en gebruik maken van de smalle voetpaden of zelfs dwars door een groene weide. Het laatste wat je hierbij kunt gebruiken is structuur. In geeltjes sessies worden inhoud en structuur continu door elkaar gebruikt. Door in structuren te denken, brengt je jezelf weer op de snelwegen waar je juist vanaf wilde zijn. Deelnemers aan een creatieve sessie moeten een minimum aan structuur aangereikt krijgen.
Ik ben benieuwd welke redenen jij als lezer kan bedenken waarom geeltjes ook niet verstandig zijn om te gebruiken in brainstormsessies. Kom maar op!
Natuurlijk gaat het niet alleen om geeltjes, maar ook om roodjes, groentjes, blauwtjes, oranjetjes en nog veel meer. 😉
Esmeralda
Tja…..ik laat me niet graag beperken als ik een creatieve uitbarsting heb. Dus ook niet door een ‘gebruik-geen-geeltjes’ verhaal. #slaatdeplankmis
Mark Vandael
Beste allemaal,
COCD, Centrum voor de Ontwikkeling van het Creatief Denken, is nu al 35 jaar uitsluitend actief op gebied van ‘out of the box’ denken. We geven trainingen en faciliteren ook zelf creatieve processen (=wat men vaak omschrijft als brainstormen). We zijn kennisplatform voor creativiteitsprofessionals en doen ook nog steeds wetenschappelijk onderzoek naar alles wat met deze materie verbonden is, dit in samenwerking met de Universiteit Gent. Vanuit deze achtergrond wil ik graag reageren om hier naar mijn gevoel eea door mekaar gehaald wordt.
– het is uitermate belangrijk om divergeren en convergeren van elkaar te scheiden (uitstel van oordeel). Tijdens divergentie al gaan oordelen of clusteren is dus inderdaad niet goed. Convergentie is echter ook een proces op zich en vraag zeker ook heel wat tijd. Om goed te werken, kun je zelfs technieken gebruiken. Soms is het inderdaad beter om dit op een ander moment of een andere dag te doen, soms kan het ook dezelfde dag maar altijd wel na op z’n minst een koffiepauze. Deze beide onderdelen vragen immers een totaal ander soort energie. We moeten onze geeft de kans geven om te schakelen.
– het verhaal van linker- en rechter hersenhelft is ondertussen al een aantal jaar achterhaald. Gewoon recent wetenschappelijk onderzoek nalezen. Wel is het zo dat verschillende zone’s in je brein verantwoordelijk zijn voor verschillende activiteiten.
– geeltjes zijn te klein voor een uitgewerkt idee, (vaak) niet voor een eerste idee. In divergentie mag het inderdaad alle kanten op gaan, sterker nog, dat moet! De uitwerking en de interpretatie komen pas achteraf tijdens de convergentie. Een oplossing voor je vraag is immers vaak samengesteld uit meer dan één idee. We noemen dit ‘idea cooking’.
– tijdens een goede divergentie maak je ook gebruik van technieken om extra ideeën te bedenken. Die kunnen eerder rationeel zijn (idhcter bij de realiteit) of je juist meer verwijderen.
– synectics is idd een bekende methode die vroeger meer gebruikt werd volgens mij. We hebben er in onze bib zeker nog eea over liggen voor wie meer wil weten.
– qua kleefkracht van geeltjes is er idd een groot kwaliteitsverschil. Zonder reclame te willen maken kan ik jullie hiervoor van harte de echte Post-its aanbevelen al zijn de geeltjes van Staples Office Centre wat mij betreft ook prima te gebruiken.
==> Kort samengevat: in een goed creatief proces maak je eerst een overzicht van wat je allemaal zou kunnen doen (=divergeren) en ga je vervolgens de meest beloftevolle ideeën kiezen om die daarna uit te werken tot concepten (=convergeren). Divergeren kan goed met geeltjes maar kan even goed met andere werkmiddelen. Convergeren doe je best met andere werkvormen: A4 of groter.
Ik hoop hiermee weer een paar misverstanden uit de wereld geholpen te hebben en een paar vragen beantwoord. Wie er meer over wil weten, is van harte welkom op http://www.cocd.org of kan mij persoonlijk contacteren op mark@cocd.org.
Marcel
Probeer ook vooral buiten de kaders van het geeltje te denken….
Geeltjes (en blauwtjes, roodjes etc) kunnen namelijk ook prima voor creatieve/visuele toepassingen gebruikt worden:
http://www.google.nl/search?q=post-it+art&hl=nl&tbo=u&tbm=isch&source=univ&sa=X&ei=EvzJUPv5BovXsgbv44GoBQ&ved=0CDcQsAQ&biw=1600&bih=655
Scheiden van divergeren en convergeren is altijd belangrijk, maar dat staat eigenlijk los van het geeltje… Want ook als je het gaat uitbeelden/tekenen zal de valkuil zijn dat hetgeen verschijnt direct wordt be-/veroordeeld en weer met één veeg van het bord kan verdwijnen.
John
Ha die Robin,
Goed stuk, helemaal mee eens!
Er bestaat ook in mijn ervaring bij de ‘probleem-eigenaren’ sterk de behoefte om veel te snel te gaan convergeren. ‘We zijn tenslotte op zoek naar een oplossing!’ Veel focus op oplossing en minder op het creatieve proces dat nodig is om tot een échte nieuwe oplossing te komen. Misschien verwarren de probleemoplossers, juist door het gebruik van geeltjes, Brainstormen met de Metaplan-methode. Deze laatste heeft idd veel meer tot doel om te komen tot ‘het maken van planning, structureren van ongestructureerde ideeën’ zoals je beschreef. Voor écht creatieve oplossing in elk geval niet het meest voor de hand liggende middel.
Jaap
Dit artikel en deze discussie doet mij denken aan een brainstorming methode, die in de jaren 70/80 heb opgedaan in mijn toenmalige werkomgeving. Deze methode werd “Synectics” genoemd naar het bedrijf, dat deze methodiek promote. Een aantal betrokken gingen op gemakkelijke stoelen in een cirkel zitten, terwijl de leider van de sessie voor een flap-over stond. Na het voorstellen van de probleemstelling van de “klant”, mocht iedereen wat roepen en de leider schreef dit op de flap-over-sheet in vragende vorm (de divergerende fase). Als iedereen leeg was volgde de convergerende fase, samen met de “klant”.
De flap-over methode met korte vragen is erg snel en vertraagt het divergerende proces niet. Je mocht inhaken op het voorgaande of iets anders melden.
Heeft iemand anders ook ervaringen met deze methode?
Hilly Boers
Ik zie vooral hoe er NIET gebrainstromd moet worden, hoe zou zo’n sessie er wél kunnen uitzien?
Hennie Tibben
wel ja, geef de geeltjes of de roodjes maar de ‘schuld’.
Het zijn gewoon briefjes die – mits van het goede merk- ook nog eens lekker handig blijven plakken. Dat is mooi.
Verder gaat er helemaal om waarvoor en hoe de mens deze in inzet en bijv. beschrijft (met woorden, symbolen, tekeningen, kleuren ….) weghangt, herschikt, verscheurt en wat al niet meer.
De ene geeltjessessie is de andere niet. Don’t blame the yellow ones. Eerder de gebruiker ervan!
Marieke Kooymans
Ik ben het gedeeltelijk met je eens. Het is belangrijk om de tijd nemen voor de divergentie voordat er op convergentie over wordt gegaan. Daarnaast; werken met gevisualiseerde ideeën is sterk aan te raden, vooral wanneer je de convergentiefase bereikt.
Maar: met geeltjes hoef je niet meteen te structuren, dit is inderdaad een werkvorm. Het gebruiken van geeltjes als middel, creëert een overzicht van ideeën waarin niet per se gestructureerd hoeft te worden. Het helpt (denk ik) juist om nieuwe connecties te maken, en om het makkelijker te maken om op elkaars ideeën te bouwen en langer door te denken in 1 categorie. Hier zit wat convergentie in, omdat het te maken heeft met verbanden leggen, maar het helpt wel enorm om de idee kwaliteit te verhogen. Anderzijds is het tekenen of uitbeelden van ideeën ook een stukje convergentie, omdat er keuzes gemaakt worden in het concretiseren van een idee, en er heel veel interpretatie wegvalt.
Geeltjes zijn wat mij betreft een lekkere opwarmtechniek om de groep snel te laten divergeren (tekenen kost ook veel tijd), en hun productiviteit ook meteen zichtbaar te maken door een prachtig gele, oranje, blauwe of regenboogachtige muur. Het is aan de facilitator om ervoor te zorgen dat er nieuwe categorieën aangeboord worden en mensen niet te veel in de ideeën voor zich blijven hangen.
Maartje
Ik heb het idee dat je meer een bepaalde werkvorm bekritiseerd dan de geeltjes. Bedenk een werkvorm die past bij je doel. Wees creatief! En die geeltjes….zijn ook maar een middel.
Robin van Koppen
Natuurlijk heeft het te maken met hoe je gebruik maakt van ’t middel. Ook met geeltjes kun je creatieve sessies houden, als je de werkvorm aanpast aan je doelstelling. Het middel wordt alleen zo vaak verkeerd ingezet…
Simone
Ik heb juist geleerd dat het idee van die geeltjes was dat je ze eerst ongestructureerd op een grote hoop/muur/bord/brownpaper/whatever verzamelt, en dat je vervolgens, in de convergeerfase er lekker fysiek mee kunt schuiven en categoriseren. Dat mensen de neiging hebben om meteen te categoriseren en te (af)keuren kun je imho niet aan de geeltjes wijten. Oja, en het is prima mogelijk op een geeltje te tekenen vind ik (je hoeft niet per sé de kleinste variant te gebruiken). Overigens is de plakkracht van de meeste geeltjes niet genoeg om ergens op-af-op-af-opgeplakt te worden. Wat dat aangaat zijn ze inderdaad niet zo geschikt.
Jacob Jan
Prima..
maarrrrr….
Ik ben slechthorend. dus ik heb toch enige mate van context nodig om te kunnen verstaan en volgen.
Ook visuele ondersteuning graag.
Dus als die geeltjes wegblijven, dan tekeningen daarvoor in de plaats, en toch ook een paar woorden.
Alleen maar in de ruimte lullen, werkt niet voor mij.
Robin van Koppen
Hi Jacob,
Het beste werkt om enerzijds te tekenen en anderzijds ook te schrijven. Sommigen zijn woordelijk sterker, andere beeldend. Weer anderen praten veel. Nu maar hopen dat je samen met iemand werkt die je woorden om kan zetten in tekst en plaatjes 😉
Arjan Broere
Over dat divergeren en alleen maar divergeren kun je ook anders denken https://lifehacking.nl/algemeen/creatief-denken-doe-het-alleen-wees-boos-en-zoek-naar-kritiek/
Robin van Koppen
Hi Arjan, ik zie niet direct wat je daarmee bedoelt. Kun je meer uitleg geven?
Arjan Broere
hi Robin,
Het idee dat je per se eerst moet convergeren, dat je creatief bent als je buiten de paden omdenkt is niet per se nodig. Tenminste niet als creativiteit tot goede ideeën moet leiden en niet alleen tot gekke invallen. In de blog die ik noem zie je de waarde van gestructureerd probleemoplossen en hoe dat tot nieuwe ideeën en kritiek op brainstormen, zeker als je dat gezamenlijk doet (http://www.youtube.com/watch?v=RgPIkx2JyQU).
Het nut van een nachtje slapen onderschrijf ik ten zeerste. Dat vind ik ook pleiten voor tijdige, individuele voorbereiding voorafgaand aan sessies.
Een vijfde kritiekpunt op t geeltje is misschien dat t erg analoog is. Ik vind mindmap programma’s errug fijn 😉
Comments are closed.