Boekreview: Koen Haegens – Neem de Tijd

Niemand heeft tijd, iedereen heeft het druk, we slapen minder, praten sneller en lopen harder. Stress en burn out zijn eerder standaard dan uitzonderlijk en kinderen gaan gebukt onder een ADHD-epidemie. Koen Haegens ging op zoek naar de wortels van ons tijdgebrek, haast en voortdurende onrust en schreef hierover ‘Neem de tijd‘. In zijn zoektocht bespreekt Haegens onder meer geschiedenis, politieke stromingen, technische vooruitgang en interviewt hij zelfs zijn grootouders. Dit leidt tot een interessant verhaal over tijd en hoe mensen ermee omgaan.

Het onderzoek start met een pakkende beschrijving van het kinderverhaal Momo en de tijdspaarders. De tijdspaarders zijn grijze, onopvallende mannen die de tijd van mensen roven, waardoor ze niet in het nu leven. De kleine Momo is de enige die ze ziet. Deze metafoor blijft je het hele boek bij.

Waar is de tijd?
In 200 pagina’s schetst Haegens een beeld van de ontwikkelingen van de afgelopen eeuw. Van koetsen die in de loop der tijd drie keer zo snel zijn gaan rijden, tot de ontwikkeling van de fiets en het nieuwe werken. Een erg interessant beeld: we kunnen het ons niet meer voorstellen, maar nog maar enkele tientallen jaren geleden werd een fiets door pessimisten gezien als veroorzaker van een ‘bicycle face’ en deed een huisvrouw nog twee volle dagen over de was. Nu zijn de fiets en de wasmachine de normaalste zaken van de wereld, maar waar is de tijd gebleven die vrij is gekomen met de intrede van deze pruducten?

Op zoek naar het antwoord komen onderwerpen als neoliberalisme, Ford, werkgerelateerde zelfmoorden bij France Telecom, de opkomst van de wasmachine, flexwerken en de fiets aan bod. Alle informatie loopt vloeiend in elkaar over en de tekst leest lekker, hoewel de duik in de geschiedenis soms zo diep gaat dat de rode draad naar de achtergrond verdwijnt. De afwisseling tussen zware informatie, luchtige anekdotes en vragen om over na te denken maken dit echter meer dan goed. De ontwikkeling van het gebruik van tijd door de jaren heen wordt duidelijk geschetst, wat leidt tot een duidelijk verschil tussen vroeger en nu, met een heldere beschrijving van de opkomst van stress zoals wij die nu kennen.

Stress
De belangrijkste oorzaken van stress die naar voren komen zijn het vervagen van grenzen tussen werk en vrije tijd, de grotere hoeveelheid aan taken die we op ons nemen, de afwezigheid van een lange-termijn doel, multitasken en de tijd en productiviteitscompressie: meer doen in minder tijd. Haegens benadrukt dat het een maatschappelijk probleem is en niet zozeer een individueel probleem. Iedereen is van elkaar afhankelijk: ga je bijvoorbeeld op vakantie, dan stroomt je inbox vol met mails van mensen die dat niet zijn. Alles moet snel in onze to-go-maatschappij, zoals Haegens het heel treffend noemt. Zonder overigens de indruk te wekken dat vroeger alles beter was. Men maakte zich vroeger namelijk ook zorgen om nieuwe tijdsgebonden ontwikkelingen, zoals de fiets waarmee je je vier keer zo snel kon verplaatsen.

Vragen
Na het lezen van het boek blijven twee vragen hangen die je je als lifehacker zou moeten stellen, als je dat nog niet deed:
– Wat is mijn lange-termijn-doel?
Haegens concludeerde uit diverse gesprekken dat een lange-termijn-doel veel stress wegneemt. Dan weet je waarvoor je het allemaal doet, in plaats van als een kip zonder kop rond te rennen. Jobhoppen is van dit laatste een goed voorbeeld.
– Wil ik wel drie keer zo snel leven?
We zijn ons bewust van onze eigen eindigheid, waardoor we alles uit het leven willen halen. Kan dat door drie keer zo snel te leven, of zakken we dan als een vleeskuiken door onze poten?
Over vogels en tijd gesproken: bioloog Thijs van Vuure  was nieuwsgierig hoe het zou zijn zo snel te leven als een vogel en weidde er een project aan. Hier vind je de video’s.

Laat je bij verdere vragen leiden door de kleine Momo die je in je hebt en die helemaal niets snapt van onze maatschappij: altijd maar haast hebben, aan het werk zijn en geen tijd hebben om te spelen en te luisteren. Stel af en toe een kinderlijke vraag, die je weer terug brengt naar het hier en nu.

‘Neem de tijd‘ komt vandaag uit bij Ambo | Anthos. Op de site kun je een test doen om te zien wat tijdstype jij bent