Wie een probleem wil oplossen en daar nieuwe antwoorden voor wil die belegt nogal eens een brainstorm. Mensen in één ruimte die fris van de lever hardop zoveel mogelijk roepen zonder kritiek op elkaar te geven. Een gek idee zet iemand anders weer aan het denken en roept nieuwe ideeën op. Met af-en-toe een gekke denkoefening erbij is een reeks Post Its met héél veel oplossingen gegarandeerd. Helaas tonen allerlei onderzoeken aan dat andere manieren van denken méér en vooral betere oplossingen opleveren. Ook het mantra dat er vooral een lichte en positieve sfeer nodig is voor creativiteit is niet per se waar. Exit: de blije brainstorm. Enter: de boze denkers die elkaars denken bekritiseren.
Wachten op de muze?
Crearief denken betekent niet wachten tot het idee tot je komt maar aanpakken. Soms kan een idee plots opkomen maar daarop wachten is inefficiënt. Het is ook niet de manier waarop veel grote werken tot stand komen, waarbij lange periodes aan onderzoek, denken, experimenteren en proberen nodig zijn.
Psycho-onderzoek bevestigde tot nu dat een positieve stemming een voorwaarde is voor creativiteit. Maar het is ingewikkelder. ‘Het gaat niet zozeer om of je blij bent of boos. Belangrijker is, of je gemoedstoestand activerend of deactiverend is. Mensen die depressief of relaxed zijn, zijn minder creatief dan mensen die blij of boos zijn.
In ons ‘dual pathway to creativity model’ stellen we dat er twee manieren zijn om creatief te denken: flexibel denken en stug doorzetten. Flexibel denken is in deze theorie onsystematisch denken met een brede focus. Stug doorzetten (persistentie) betekent systematisch denken met een smalle focus, maar dat wel lang volhouden. Ook stug doorzetten kan leiden tot creatieve ideeën. Aanvankelijk leidt systematisch nadenken vaak tot alledaagse en niet erg creatieve ideeën. Maar omdat het aantal alledaagse ideeën beperkt is, leidt ook systematisch denken uiteindelijk tot creativiteit. Je moet het alleen wel wat langer volhouden, en het kost meer energie dan creatief zijn via flexibel denken (http://blog.hrmexpertise.nl/2012/07/17/creativiteit-flexibel-denken-en-stug-doorzetten/ over onderzoek van Baas, M., De Dreu, C. K. W., & Nijstad, B. A.)
Over 50 years of research shows that people often reach irrational decisions in groups and highly biased assessments of the situation” and – “In addition, strong willed people who lead discussions can pressurise others into conforming, self-censorship and create an illusion of unanimity” (See – ’59 Seconds, Think A Little Change A Lot’ – Pan Books, 2009)
In een onderzoek naar manieren om verkeersproblemen te voorkomen waren er drie groepen gemaakt. Groep een kreeg nauwelijks instructie, groep twee kreeg de klassieke brainstorm instructie en groep drie werd geïnstrueerd met elkaar te debatteren en elkaars ideeën te bekritiseren:
The results weren’t even close. Whereas the brainstorming groups slightly outperformed the groups given no instructions, people in the “debate” condition were far more creative, generating on average nearly 25 per cent more ideas. But that’s not all: after the groups had been disbanded, each of the subjects was asked if they had any more ideas, triggered by the earlier conversation. Whereas people in the minimal and brainstorming conditions produced, on average, two ideas, those in the debate condition produced more than seven. It turns out we’re tougher than we thought. The imagination is not meek — it doesn’t wilt in the face of conflict. Instead, it is drawn out, pulled from its usual hiding place.
- Zorg dat deelnemers aan sessie voorafgaand aan een sessie denken en dat denken vastleggen, meenemen, vooraf delen, …
- Zorg tijdens groepssessies dat er breaks en wisselingen zijn die voorkomen dat er beperkende patronen ontstaan
- Moedig kritiek op ideeën aan en zorg voor een sfeer waarin deelnemers elkaars denken versterken door elkaar uit te dagen. Let op: een gure sfeer ligt om de hoek en kritiek wordt snel persoonlijk opgevat dus bewaak dat de kritiek over ideeën en niet over personen gaat
- Kies vooraf of het een open en ongestructureerd proces (open space) wordt of dat er een voorgedefinieerd traject is. In bijvoorbeeld Gamestorming vind je allerlei manieren om dynamiek en proces optimaal in te zetten
- Zoek denkers die divers zijn én geactiveerd. Dus liever boos en gefrustreerd dan tevreden 😉
- Evalueer kritisch of er niet alleen veel ideeën zijn maar ook of er écht goede, nieuwe, werkende ideeën bij zijn. Ga na hoe die specifieke ideeën tot stand zijn gekomen
Wat werkt voor jou als je tot nieuwe oplossingen wil komen?
Foto van Westpark op Flickr
