Hoewel wetenschappers al zo’n 80 jaar weten hoe de hommel vliegt blijft het een mooi verhaal. Volgens berekeningen kon de hommel niet vliegen. De vleugels waren te klein of het lijf te groot of allebei. Waarom het wel kan ligt iets ingewikkelder, bleek achteraf. Het idee is prachtig dat iets kan en dat iedereen weet dat het kan maar dat het niet bewezen kan worden. Zoals uit tests kan blijken dat een medicijn werkt, zonder dat iemand precies weet waarom. Dat is een aanstekelijk uitgangspunt. Geen paralysis by analysis maar doen wat werkt.
Two words: Stop it!
De therapeut uit de vijf minuten therapie pakt therapie met een aanstekelijke heldere aanpak aan. Hou gewoon op met bang zijn, piekeren, … Geen gegraaf of geanalyseer. Gewoon ophouden. Uiteraard werkt deze aanpak niet bij alle problemen. Wie zijn leven lang bang is, zal niet na 5 minuten ermee ophouden. Maar het idee om problemen zo licht mogelijk aan te pakken is aantrekkelijk.
Therapeut: Stop it!
Client: I can’t. It’s been with me since (…)
Therapeut: No, no. We don’t go there. Just stop it.
Het is interessant te zien hoeveel lastige kwesties met een onbevangen “stop it” op te lossen zijn. Het zal niet bestand zijn tegen mensen die om politieke redenen dwars liggen of met een geheime agenda weerstand anders uiten dan dat ze feitelijke vinden. Maar ook in die gevallen kan de oplossing in eerste instantie zijn om niet ingewikkelder te doen, dan nodig.
Oplossingsgericht werken
Analyse kan zaken ingewikkelder maken. Stel dat je zenuwachtig bent voor presentaties en iemand gaat je coachen. Stelt zo iemand vragen als:
- Waarom ben je zenuwachtig?
- Waar ben je bang voor?
- Heb je dat al lang?
- Wat voel je als je zenuwachtig bent?
dan is de kans klein dat je je al meteen beter voelt. Het probleem is massief aanwezig. Vergelijk het eens met onderstaande vragen:
- Wanneer vertel je ontspannen?
- Wat was de leukste presentatie die je gegeven hebt?
- Wat is het grootste compliment dat je voor presentaties hebt gekregen?
- Wanneer presenteer je ontspannen?
Met name de vragen die in kaart brengen wanneer het goed gaat, zijn de vragen die tot de simpelste oplossing leiden: doe dat meer! Een beroemde vraag uit oplossingsgericht werken is bijvoorbeeld
Geef jezelf eens een rapportcijfer tussen de 0 en de 10 voor je presentaties.
Ongeacht welk cijfer iemand geeft, kan de vervolgvraag zijn:
Waarom is het ál dat cijfer?
Een vraag die iemand dwingt vast te stellen wat al allemaal lukt en als basis kan dienen voor verdere groei. Daarna kan de vraag zijn wat je moet doen om het rapportcijfer met een half of een heel punt te verhogen. Wat voor concreet gedrag is dan nodig. Dat is nadrukkelijk niet verplicht positief denken of alles rooskleurig maken. Het is eenvoudigweg de focus op de oplossing liever dan het probleem of de analyse.
In discussie
Het idee achter Stop it! of zoeken naar wat wél werkt is dat je in discussie gaat met opvattingen of overtuigingen. Stel dat je innerlijke stem zegt dat je iets niet kan of moet doen of dat iets eng is, dan kun je die stem bedanken voor de waarschuwing maar vaststellen dat het wel los zal lopen.
Lees meer op:
- Oplossingsgericht managementvan Coert Visser of het boek van Coert Visses: Doen wat werkt
- RET (=rationeel emotieve therapie) of de uitleg in dit hoofdstuk uit Het psychologisch modellenboek
Illustratie Finur Malmquist op Flickr
