Leer je kind goede gewoontes

Iedereen heeft vervelende gewoontes. Ook je kinderen zijn, gelukkig, niet perfect! Maar sommige gewoontes van je kind wil je hem/haar toch graag afleren. Vloeken, duimzuigen, niet tegen je verlies kunnen, neuspeuteren en waarschijnlijk kun je zelf nog wel een aantal ongewenste gewoontes bedenken. Je kan natuurlijk elke keer blijven waarschuwen op het moment dat het negatieve gedrag zich voordoet. Maar op een gegeven moment worden jij en je kind daar doodmoe en supergeirriteerd van… Het kan ook anders!

Hoe leer je negatieve gewoontes af?

Laten we als voorbeeldje nemen dat je je kind graag het duimzuigen wilt afleren. Je kunt er dan natuurlijk voor kiezen om elke keer als je je kind “betrapt” op duimzuigen te zeggen: “haal je duim uit je mond!” of iets positiever “in bed mag je duimzuigen, niet aan tafel…” etc. etc. Misschien heb je het zelf al gemerkt, maar dit duurt heel lang en is niet echt bevordelijk voor de gezelligheid in huis… Als je het met deze hack aanpakt dan is het leuker en makkelijker!

Kijken en luisteren

Als je eenmaal hebt besloten dat je je kind het duimzuigen wilt afleren, ga je eerst goed kijken en luisteren. Naar je kind en naar de omgeving (daar hoor je zelf uiteraard ook bij!) Je gaat op zoek naar de oorzaken en de gevolgen van de slechte gewoonte… Wanneer gaat je kind duimzuigen? Doet hij het alleen thuis op de bank? Of ook op school? Alleen tijdens het tv kijken? Of zodra hij moe is? Kortom observeer de oorzaken van het gedrag van je kind…

Behalve de oorzaken zijn er ook altijd gevolgen van de negatieve gewoonte. Die gevolgen ervaart je kind als positief of bevorderend om de gewoonte voort te zetten, anders was ‘ie er waarschijnlijk al lang mee gestopt! Ga dus op zoek naar de dingen die je kind als beloning ervaart. Wordt z’n duim er zo lekker zacht van? Krijgt hij er een rustig gevoel van? Kan ie dan goed dagdromen? Gaat z’n moeder ‘m altijd even door z’n haar kroelen als hij begint met duimzuigen? Begint z’n vader altijd op ‘m te mopperen? (Ja, ook negatieve aandacht kan worden ervaren als beloning! Dit is 1 van de redenen waarom “afstraffen” lang niet altijd werkt)

Zodra je de oorzaken en gevolgen helder hebt, of denkt helder te hebben, ga je een stap verder…

Oorzaken ombuigen of wegnemen!

Stel dat je er achter bent gekomen dat je kind eigenlijk alleen duimzuigt als hij op z’n favoriete plekje op de bank zit, lekker in het hoekje! Dan kun je 2 dingen doen. De eerste mogelijkheid is zorgen dat je kind nooit meer op dat plekje gaat zitten. Dus elke keer als je kind daar wil gaan zitten sprint je er zelf heen om de plek in te pikken! Of elke keer als je kind naar de bank loopt “lok” je hem naar een andere stoel (met een knuffel, of met de smoes dat je ‘m iets in z’n oor wilt fluisteren etc.) Persoonlijk ben ik hier geen voorstander van. Je neemt je kind dan niet alleen het duimzuigen af, maar ook z’n lievelingsplek in huis. Vraag je goed af of je dit nodig vindt! Bij andere slechte gewoontes kun je misschien wel de oorzaak wegnemen, dus het is het altijd waard om creatieve ideeën te verzinnen om oorzaken weg te nemen! Wie weet zit er iets bruikbaars tussen.

Gelukkig is er een tweede alternatief. Onbewust heeft je kind de koppeling gemaakt tussen het-hoekje-van-de-bank & lekker-zuigen-op-m’n-duim. Het enige wat je hoeft te doen is dus deze koppeling te doorbreken. Dit kun je doen door de functie van de bank te veranderen. Elke keer als je kind op de bank kruipt en z’n duim in z’n mond wil steken kun je hem bijvoorbeeld een druif geven, een supertof stressballetje, of zo’n potje met smurrie waar ie “scheten” mee kan laten . Je kunt ook iets actiefs met hem gaan doen zodat hij “vergeet” te duimen. Denk bijvoorbeeld aan het samen lezen van een boek, het doen van een computerspelletje, of een “klapspelletje” zoals ‘papagaaitje leef je nog’ (misschien zijn hier inmiddels wel hippere varianten van 😉 ) Het moet in ieder geval iets zijn wat je kind leuk vindt.

Gevolgen wegnemen of ombuigen

Soms is het handig om ook te kijken of je de gevolgen kunt wegnemen of ombuigen. Of misschien vind je het veel makkelijker om alleen met de gevolgen aan de slag te gaan. Ook hier geld eigenlijk hetzelfde als bij het wegnemen of ombuigen van oorzaken: wees creatief en houd het belang van je kind in het oog!

Stel dat je kind vooral gaat duimen als hij het heel druk heeft gehad en misschien een onrustig gevoel in z’n lijf had. Het belangrijkste gevolg van het duimen is dan dat je kind lekker tot rust komt. Je kind heeft dus (onbewust) de conclusie getrokken duimzuigen=rust. Dit lijkt me niet iets wat je je kind wilt afnemen. In dit geval ga je dus kijken of je de koppeling kan doorbreken en je kind alternatieven kunt aanbieden. Als je merkt dat je kind onrustig is (en je dus weet: “ok straks stopt ie z’n duim in z’n mond”) neem hem dan even lekker bij je op schoot of verzin een ademhalingsspelletje met hem zodat hij op die manier rustiger wordt. Ook kinderyoga-oefeningen, samen fantaseren over iets leuks (en rustgevends), tekenen, kleien, lezen, etc. etc. kunnen voorbeelden zijn om je kind te leren hoe het zich rustiger kan voelen zonder te duimen. Het is handig als je iets uitzoekt waar je kind actief z’n handen bij moet gebruiken, want dat verkleint de kans dat ie z’n duim toch in z’n mond stopt!

Beloon de goede gewoontes!

Heel belangrijk bij deze hack is dat je je kind beloont als hij het nieuwe gedrag laat zien. Niet alleen verbaal “wat goed dat je lekker rustig aan het tekenen bent” maar ook non-verbaal door naar hem te glimlachen, je duim op te steken, een aai over z’n bol te geven etc. Deze beloningen zullen er in het begin voor zorgen dat hij het nieuwe gedrag makkelijker volhoudt en dat het negatieve gedrag een minder belangrijke rol gaat spelen in z’n leven. Op den duur, als het nieuwe gedrag steeds natuurlijker wordt kan je de complimentjes en beloningen natuurlijk afbouwen…

Nadelen

Als je dit goed wilt doen gaat er veel tijd in zitten. Je moet goed observeren, goed opletten en veel tijd en aandacht vrij maken voor je kind. Daarnaast laat een kind zijn slechte gewoontes vaak in verschillende situaties zien, en je bent natuurlijk niet altijd bij je kind in de buurt. Bovendien zijn er meer volwassenen in het leven van je kind die invloed hebben op zijn gedrag. Ook bij deze knelpunten is het dus handig om creatief te zijn. Vertel de juf enthousiast wat je vorderingen thuis zijn, misschien kan ze het ook op school toepassen! Heeft je partner geen zin om mee te doen aan dit gedoe? Misschien is het een idee om hem ook “te belonen” als hij een keer wel op een andere manier met jullie kind om gaat 🙂 (tsja wij volwassenen zijn net kinderen, ook wij houden meer van positieve aandacht dan van negatieve…)

Voordelen

Toch wegen de voordelen, in mijn ervaring, zwaarder dan de nadelen. Je bent bezig met positieve dingen (namelijk het aanleren van alternatieven en die belonen). Je kind leert spelenderwijs nieuw gedrag waardoor het niet het gevoel krijgt verkeerd bezig te zijn. Veel positieve bevestiging verstevigd zijn zelfvertrouwen. Je stimuleert je eigen creativiteit en je dwingt jezelf om oprechte aandacht te geven aan je kind waardoor jullie band nog sterker wordt.

En ik vermoed dat je jezelf trotser voelt als je je op deze manier iets afleert, want hij leert nu niet alleen iets af. Hij leert ook bij!

Ik ben heel benieuwd naar jullie ervaringen rondom het afleren van slechte gewoontes!