Afgelopen week is het verkeerd gebruiken van het woord ‘me’ verkozen tot irritantste woord van het jaar. Vorig jaar won het woord ‘oudjes’ en bij de eerste editie kreeg het woord ‘kids’ de meeste stemmen. Naast ‘me’ kregen de woorden ‘diervriendelijk vlees’ en ‘plezierjacht’ ook veel stemmen en sierden uiteindelijk de tweede en derde plek.
Het blijft bijzonder in hoeverre mensen zich kunnen storen aan bepaalde woorden. Waar ik me persoonlijk meer aan stoor is het verkeerd uitspreken van woorden. Omdat we toch op de lexicologie-tour zijn, heeft Lifehacking 22 woorden gevonden die veel mensen gewoon verkeerd uitspreken.
Normaliter, wordt vaak uitgesproken als normaLIter, maar spreek je uit als norMAliter.
Catalogus, wordt vaak uitgesproken als cataLOgus, maar spreek je uit als caTAlogus.
Vanille, wordt vaak uitgesprokken als va-niel-je, maar spreek je uit als va-nie-je
Omelet, wordt vaak uitgesproken als o-melet, maar spreek je uit als om-melet.
Monopolie, wordt vaak uigesproken als mon-nopolie, maar spreek je uit als mo-nopolie.
Poëziealbum, wordt vaak uitgesproken als poezziealbum, maar spreek je uit al po-e-ziealbum.
Cherrytomaat, wordt vaak uitgesproken als sjerrietomaat, maar het is tsjerrietomaat.
Rotonde, wordt vaak uitgesproken als rond-tonde, maar het is gewoon ro-tonde.
Paella, wordt vaak uitgesproken als pa-jella, maar spreek je uit als pa-e-ja.
Medaille, wordt vaak uitgesproken als medal-je, maar spreek je uit als meda-je.
Porsche, wordt vaak uitgesproken als porsj, maar spreek je uit als porsje.
Toentertijd, wordt vaak uitgesproken als toenDertijd, maar spreek je uit toenTertijd.
Puzzel, wordt vaak uitgesproken als puzel, maar spreek je uit als puZZel.
Sweater, wordt vaak uitgesproken als swieter, maar spreek je uit als swetter.
Aperitief, wordt vaak uitgesproken als appritief, maar spreek je uit als apéritief.
Avocado, wordt vaak uitgesproken als aDvocado, maar spreek je uit avocado.
Primark, wordt vaak uit gesproken als primarkT, maar spreek je uit als praimark.
Steak, wordt vaak uitgesproken als stiek, maar spreek je uit als steek.
Symptoom, wordt vaak uitgesproken als symptooN, maar het is symptooM.
Nike, wordt vaak uitgesproken als Naik, maar je spreekt het uit als Naikie.
Dementie, wordt vaak uit gesproken als demenTIE, maar spreek je uit als deMENtie.
Opperhoofd Seattle
Ik weet nog hoe we door die Vengaboys in het buitenland werden uitgelachen door Spaans- en Engelstaligen met het liedje HEY, WERE GOIN TO EAT PIZZA!! Ik geloof niet dat ik ooit wel eens iemand gehoord heb die Ibiza correct heeft uitgesproken en ook nog niet meegemaakt dat iemand doorhad het fout te doen… als je jezelf niet voor aap wilt zetten met een lachwekkend gênante uitspraak dan is het nog niet te laat om het af te leren!!
Nederlands = Ibiza met een I als in vis en een z als in zon
Engels = Ibiza met een I als ei en een z als tha
Spaans = Ibiza met een I als ie en een z als tha
Marij
Taal is een onderwerp waar je uren over kunt discussiëren. De Nederlandse taal heeft een groot aantal leenwoorden, daarom kun je de manier waarop een woord wordt uitgesproken betwisten, wiefie of waifai, wat maakt het uit, iedereen weet wat ermee wordt bedoeld. Vroeger (rond 1928,de tijd waarin mijn ouders op de lagere school zaten) zeiden de onderwijzers dat je leenwoorden maar moest uitspreken op de manier waarop ze waren geschreven. In België is men erg consequent waar het de uitspraak van Franse (leen)woorden betreft, bijvoorbeeld “dossier” waar men in Nederland “dosjee” zegt (dit schiet me als eerste te binnen). Hoe iets wordt uitgesproken vind ik niet zo belangrijk, tenzij iemand in een omverstaanbaar dialect spreekt, op school leert volgens mij iedereen ABN.
Marij
oMverstaanbaar moet uiteraard oNverstaanbaar zijn.
Frank Kalisvaart
Even een steekproefje op youtube bevestigt mijn eigen uitspraak: Poooorsje
Ikzalkijkenwat Ikvoorjekandoen
Ik zag net een programma waarin mevrouw Kak tot twee keer toe moest benadrukken met
haar manier van praten dat het kinderSPEELzaal is, terwijl het toch echt
KINderspeelzaal betreft. Een walgelijk Maximaïsme wat al die trutjes op middelbare
leeftijd destijds natuurlijk zonder vragen overnamen. Hetzelfde geldt uiteraard ook
voor ‘kinderOPvang’ wat dus KINderopvang (een-en-al dalende toon na ‘kin’) is.
Vuistregel: is het een samengesteld woord? Is het een Nederlands woord en geen
leenwoord? Ga er maar vanuit dat de klemtoon op de eerste lettergreep ligt.
Hier is mijn tenenkrommende lijstje – er zijn uiteraard veel meer abominaties te
vinden in ons taalgebruik.
woord – foute uitspraak* – goede uitspraak*
Palmolive – palmolieeeeeve – “palm oh-livv”
Kit-e-kat – kittuhkat – kittycat (Engels woord: betekent kleine kat)
Douglas – Doe/g/las, soms zelfs Doeglas – Da(h)/g/lus (Engelse naam)
Wi-Fi – wieFie – whaii-faii (benadering, twee uitgerekte klanken zoals bij het Engelse
woord ‘why’. Betekenis van origine: ‘Wireless Fidelity’ als knipoog naar ‘High
Fidelity’)
Huawei – hoe-Waa-Wei (ja, serieus!) – wah-way, of : G/wah-way
Asus – Ee-soes – Ee-sus; Ee-sis is ook net acceptabel. De tech hoofden kakelen dit
helaas in het Engels ook vrolijk mee dankzij types als Linus (woordherkomst: pegasus (Engels) — pe/g/uh-sus)
een beetje – un bietschjuh (ondertaal) – een beetje (bee als in de letter B)
dag! – hoi! – dag! (voor het eerst gespot in Waku Waku, gebezigd door Rob Fruithof)
‘-end’ – ‘-ond’ – ‘-und’ (ochtond i.p.v. ochtend)
Dialecten per definitie zijn voor het ABN onacceptabel.
Veel van deze verschrikkingen worden versterkt door de betreffende bedrijven die hun
merken en gerelateerde producten willen promoten via hun reclameblokjes. Zo heb ik
eens een reclamebureau aangeschreven dat ze die blinde jongen van een Sire blok o.i.d.
moesten corrigeren:
“Blinde mensen kunnen meer ALS de meeste mensen denken hoor!”
Brief terug dat men vrij is om te zeggen wat men wil – in min of meer woorden.
Nederlandse TV. Informatief blokje.
Zum kotsen hoe toen al zo slecht met de taal werd omgesprongen. Zie je het voor je in de edit room? “JA, ZIET ER GOED UIT! DOE MAAR OP DE BUIS!” Hoeveel mensen hebben die fout gehoord en hun schouders opgehaald? Juist, ja.
Disclaimertje uiteraard, “want trolls, domme mensen en lui die snel op hun pik getrapt
zijn als je ze bekritiseert” (short-speak): ik maak ook fouten, niemand is perfect –
maar je mag toch wel op zekere leeftijd van mensen verwachten dat ze de grove
basisschoolfouten uit hun taalgebruik hebben gesloopt. Ik ga er overigens vanuit dat
ik zelf hier een fout heb gemaakt want McKean’s law is vrij hardnekkig.
En dan de legende:
* Uitspraken zijn aangeduid met een pseudo-Nederlands fonetisch alfabet. (‘ee’ = ook
echt ‘ee’ en niet ‘ie’ klank)
/g/ is Engelse g-klank; “guh”.
G/ is een zachte doch scherpe Nederlands-achtige G, niet te vergelijken met de zachte-g. Hij lijkt meer op de keel-r of kak-r waarbij de r zich ergens in het midden van een woord bevindt.
Nou, houdoe hè! (braak)
Andre
dag Lub, leuke site! mijn complimenten. ik had een tip voor je pagina met fout uitgesproken woorden. Porsche spreek je juist NIET uit als porsj maar echt als porsje. Waarom? Het is een Duitse naam. Dr. Ferdinand Porsche sprak het dus ook zelf zo uit! Ik erger me juist aan de naam porsj, wordt namelijk altijd zo uitgesproken door nouveau riches…..
Andre
oei…. ik zie nu net dat ik niet de enige was die dit geplaatst had….
Marcel
Waarom spreken mensen Wi-Fi steeds als “wiefie” uit?
Dat klinkt nogal dom. Heel erg dom zelfs. En lelijk.
Het is namelijk “wai-fai”.
Hetzelfde als bij Hi-Fi zeg maar, dat spreekt men toch ook niet als “hiefie”uit?
Joop
Bij Porsche spreek je de ‘e’ aan het einde wel degelijk uit. Althans, Ferdinand Porsche, de naamgever, doet dat zelf in ieder geval wel.
En een ‘cherrytomaat’ is eigenlijk gewoon een ‘kerstomaat’ natuurlijk. of cherry tomato.
Heleen
Het is wel priemark. Schijnt Iers te zijn en dat is waar de keten vandaan komt.
Edwin Martin
Nog een paar vaak verkeerd uitgesproken woorden: notoir, tortilla, foetus, oestrogeen en therapeut.
Munitie
Mu-ni-tie wordt opvallend vaak uitgesproken als mi-nu-tie.
Dick
Ensemble, wordt vaak uitgesproken als en-sem-ble, maar spreek je uit als en-sem-bel?
Hey Lub, waar haal je die wijsheid vandaan? Als je even had gezocht (op de site van de organisator van de verkiezing van het irritantste woord), dan was je dit tegengekomen:
Uitspraakwijze Frans
Fonetische schrijfwijze [ ɑ̃ . *s ɑ̃ . b l ə ]
Tja…
Ruud
Nou nou nou… Schrijf zelf is een intelligente blog / lifehack ipv op de persoon kritiek te hebben. Ik vind het in ieder geval een leuk artikel waar discussie door ontstaat.
Mirjam
Is…..? Ook al niet zo fraai woordgebruik.. het is eens, wordt ook weleens afgekort tot ‘ns.
Annie
En nu nog de juiste uitspraak van linoleum?
Kroon
Het begint duidelijk te worden, dat de heer Snoek last heeft van overmatig gebruik van engelse uitspraken… Ach, het nederlands raakt er steeds voller van.
Sam
Ensemble – idem. Snoek hanteert de Engelse uitspraak, maar de Franse is net zo verdedigbaar.
En over irritaties gesproken: ‘we’ in de titel gebruiken terwijl hij (noch ik) ons tot de verkeerdsprekers rekenen, komt neer op effectbejag. Mooi samengevat in de grap: “Gaan we nog een plas doen, meneer X?”. ” Nou, u misschien, zuster, maar ik hoef niet hoor”.
Jan
Pejella doen ze in Engeland. Moet ook daar paejja zijn. En mag ik “kinderBIJslag” en “kinderOPvang” als foute voorbeelden toevoegen?
Eric
En wat te zeggen van:
– Aluminimum i.p.v. aluminium
En niet qua uitspraak, maar qua gebrui`k:
– het te pas en te onpas gebruiken van ‘hun’ (ezelsbrug: gebruik zij waar je ik, hen waar je mij en hun waar je mijn zou gebruiken)
– Verantwoording gebruiken i.p.v. verantwoordelijkheid
Henk
Paelja is dus net zo fout, het is pa e-ja. Oh ja en het wordt gemaakt in een pan die paella heet en dus niet paellapan
Sander Datema
En deze: Cover, wordt vaak uitgesproken als kvuver, maar is toch echt kovver.
Sander Datema
kuvver dus. 🙂 #stopdetijd
Aad Oosterhof
Met Porsche zit je ernaast. Ik heb in Duitsland gewoond en daar spreken ze het uit als PorschE.
Esther
Klopt het is Porsje. Het is volgens mij ook paejja en niet paelja. maar mijn Spaans niet echt fantantisch. Kan er naast zitten