Presenteren zónder bulletpoints

De bulletpoints hebben Powerpoint een slechte naam gegeven. Het death by Powerpoint-gevoel is voor velen bekend. Volle sheets met kleine letters, opsommingen die eindeloos zijn en die er toe leiden dat de presentator gaat voorlezen. Eigenlijk is Powerpoint daarmee een soort Word-op-een-scherm. Een opsomming kan een relevant onderdeel van een presentatie zijn maar het standaard bulletpointsjabloon door de hele presentatie heen is zelden een goed idee. Overigens is met Keynote net zo goed een reeks dia’s met bulletpoints te maken. Hoe kom je voorbij de bulletpoints?

Edward Tufte (Powerpoint is evil) is beroemd geworden met zijn kritiek op Powerpoint in onder andere zijn essay The cognitive Style of Powerpoint. Powerpoints hindert een goede kennisoverdracht en verstoort statistisch correcte presentaties:

Alas, slideware often reduces the analytical quality of presentations. In particular, the popular PowerPoint templates (ready-made designs) usually weaken verbal and spatial reasoning, and almost always corrupt statistical analysis.

Wat is de essentie?

Bepaal de kern van de presentatie. Veel presentaties leiden aan een gebrek aan keuze voor een invalshoek of rode draad. Daardoor is er teveel stof om mede te delen. Met een scherp idee over wat de essentie van de presentatie is, is het makkelijker te kiezen wat er in de presentatie moet en wat niet. Wie een presentatie over GTD geeft, die maakt geen keuze. Het thema is erg breed en bevat geen invalshoek. Wie zijn presentatie richt op de waarde van wat je moet doen eerst verzamelen en er dan beslissingen over nemen, die heeft al meer grenzen bepaald. Het lijkt een gratuite opmerking, dat je je doel helder moet hebben, maar te vaak is een presentatie een opeenstapeling van ideeën en niet een helder betoog naar een punt. In het al vaker hier aangehaalde Wees een conservator uit Rework van Jason Fried wordt dit punt helder gemaakt.

Om te bepalen wat de kern of essentie is, moet er een helder beeld zijn voor wie de presentatie bedoeld is. Wat weten de deelnemers, wat vinden ze, wat verwachten ze, is het mogelijk vooraf wat te laten lezen of contact te hebben? Wat moet er aan het eind van de presentatie gebeurd zijn?

Maak een mindmap rond het centrale idee van de presentatie en kies wat er wel en niet in de presentatie komt. Wat niet in de presentatie komt maar wellicht toch aan de orde komt in het gesprek dat je voert maak je een hand out, een blog, een Readlist of zorg voor een tag in Delicious of Diigomet de relevante links.

Presenteren? Of …

 

… een memo?

Is, gezien de rode draad, een presentatie de beste aanpak? Seth Godin geeft in zijn hiërarchie van presentaties een rangorde waarbij presenteren niet het meeste impact heeft:
  1. The best presentation is no presentation at all. If you can get by with a memo, send a memo. I can read it faster than you can present it and we’ll both enjoy it more.
  2. The second best presentation is one on one. No slides, no microphone. You look me in the eye and change my mind.
  3. Third best? Live and fully interactive.
  4. Powerpoint or Keynote, but with no bullets, just emotional pictures and stories.
  5. And last best… well, if you really think you can change my mind by using tons of bullets and a droning presentation, I’m skeptical.

A presentation isn’t an obligation, it’s a privilege.

… een game?

Op de site van Gamestorming vind je een reeks aan speelse werkvormen om met groepen aan de slag te gaan. Rond GTD en het nut van verzamelen scheiden van beslissen kan een kote oefening met een volle postbak een goede opener zijn in plaats van een vol Powerpoint-deck te starten.

 

… een verhaal?

Als de rode draad helder is, is er dan een verhaal te vertellen dat die rode draad als moraal heeft? Een verhaal vertellen nodigt uit tot luisteren en maakt de luisteraar doorgaans ontvankelijker dan wanneer de eerste dia voor staat. Op TED legt Isabelle Allende aansprekend uit wat de kracht van een verhaal is. Een mooi verhaal, levendig vertelt maakt kwesties concreter door het geboden drama.

Een storyboard

Wie de centrale les scherp voor ogen heeft die kan het verhaal opbouwen. Afhankelijk van tijdstip en doelgroep is het zaak alle elementen om te vormen tot een opbouw. Veel presentatoren maken een schets van de doorloop in de vorm van een storyboard zoals dat voor films gemaakt wordt.

Voordeel van een overzicht maken, is dat het een test is op de logica en consitentie: is er een heldere rode draad? Wat hoort er per se in de presentatie om die draad helder te maken en te houden? Wat kan er weg?

Wie een metafoor gebruikt, kan dat als leidraad voor het storyboard hanteren. Een reis, een route, een gebouw of een schip zijn alle prima als kapstop te gebruiken.

Test het geheel niet alleen rationeel op logica en samenhang maar ook op aantrekkelijkheid. Is er voldoende afwisseling in theorie en voorbeelden, luisteren en meedoen, centraal en onder elkaar, et cetera. Voor een webinar of een sessie met afstand tot het gehoor is het ook een mogelijkheid om de polls of de chatssessies te plannen te midden van de doorloop.

Andere media gebruiken …

… Prezi?

Er zijn media die niet zo lineair zijn als Powerpoint en minder uitnodigen een bladzijde-opmaak te gebruiken. De bekendste nu is Prezi. Op een oneindig canvas plaats je de elementen van je verhaal en orden je ze ruimtelijk. Door het in- en uitzoomen is er de mogelijkheid een hoofdlijn te maken en -letterlijk- verdieping. In deze Prezi over Prezi vind je elementen terug. Anders zijn de video’s op het Learn-deel van de Prezi site erg illustratief. Concreet aan de slag kun je met de Prezi uitleg op Een manier om …

Een niet-bullet point-dia maken

Als de dia niet één verhaal vertelt of één motto heeft, dan zijn er verschillende manieren om de dia visueel aantrekkelijker te maken. Op TheLearningCoach staan zes manieren om anders een dia op te bouwen. We voegen er een paar aan toe in de onderstaande presentatie.

Wat zijn jouw hacks om uit de bullet point-sjablonen te blijven?
Wat vind je van deze hack?
0Te gek0Leuk0Serieus?0Meh...0Stom

About Author

12 Comments

  • Jerre
    Posted 09/06/2012 2:41 pm 0Likes

    Dank voor je prima post! Voor de liefhebbers staat hier http://www.worldofminds.com/downloads een uittreksel van 2 ‘standaardwerken’: Garr Reynolds & Nancy Duarte – Presentation Zen/Slideology in één mindmap.

    Ik gebruik zelf de mindmap vaak als presentatiemedium omdat je dan ook direct vragen en feedback in de presentaties kan opnemen waardoor je presentatie interactiever wordt. Als je deze methodiek ‘intern’ gebruikt kan je ook meer draagvlak creeëren voor je (verander)project.

    Met een handige app (http://www.mindmanageraddins.com/aha-visual-web-export/) kan je zelfs je presentatie als mindmap website plaatsen met interactie mogelijkheid. Hier staat een voorbeeld over Whole Brain Thinking die ik tijdens een TEDx simulcast heb gedaan: http://www.worldofminds.com/projects/wholebrainthinking/index.html

    • Arjan Broere
      Posted 10/06/2012 3:52 pm 0Likes

      Dank voor de comment en links.

      Ik vind t grote voordeel van mindmaps dat je er niet naar kijkt maar écht gast denken over de opzet en de takken. Ziet r erg goed uit.

  • Matthijs Edelman
    Posted 06/06/2012 9:01 am 0Likes

    Ik begin steeds warmer te lopen voor Projeqt. Helemaal gemaakt voor de uber visuele presentatie en met de mogelijkheid om RSS-feeds, Flickr-streams en heel veel andere realtime elementen aan je presentatie toe te voegen… http://www.projeqt.com

  • Oskar van Rijswijk
    Posted 05/06/2012 7:41 pm 0Likes

    Op mijn iPad kan het eenvoudig anders met de combinatie van http://evernote.com/skitch met http://www.explaineverything.com

    • Arjan Broere
      Posted 05/06/2012 10:22 pm 0Likes

      Ik gebruik wel eens Skitch en heb wat geoefend met ExplainEeverything maar zeker ínteressant die eens voor een presentatie te gebruiken. Ga weer eens wat proberen

  • Annemarijs
    Posted 05/06/2012 10:04 am 0Likes

    Het grote voordeel van Prezi en mindmapprogramma’s is, dat er apps voor smartphone en tabletpc’s zijn. Een handige app voor Powerpoint mis ik nog.

    • Annemarijs
      Posted 05/06/2012 10:05 am 0Likes

      prima overzicht, trouwens!

    • Arjan Broere
      Posted 05/06/2012 10:21 pm 0Likes

      Ik gebruik op de iPad Keynote. Powerpoints openen prima in Keynote. En het schijnt dat er voor Office ook wat komt …

Comments are closed.