Wat weet jij nog van een tekst die je net gelezen hebt? Hoe gemakkelijk onthoud je namen? Wat doe je als je iets echt moet kennen, bijvoorbeeld voor een tentamen? Waarschijnlijk de informatie die je moet verwerken herhalen of ‘stampen’. In het boek Lezen, weten en niet vergeten (€ 14,99, e-book € 8,88) van Mark Tigchelaar lees je wat wel en niet werkt als je informatie wil onthouden. En een heleboel populaire technieken werken niet. Ongelooflijk maar waar, herhalen, markeren en ouderwets stampen leveren helemaal niet veel resultaat of werken zelfs averechts. Wat wel werkt, legt Tigchelaar uit in acht technieken.
Myth buster
Heb je als leerling en student of in je werkzame leven heel wat boeken doorgewerkt met een stift in de hand en het lezen regelmatig onderbroken om een uittreksel te maken? Blijkt dat helemaal niet goed te zijn als je je hersenen optimaal wil gebruiken. Herhalen van wat je net gelezen hebt door het nog eens door te lezen, levert nauwelijks wat op!
In Lezen, weten en niet vergeten kom je regelmatig tot dit soort ontdekkingen. Met talloze onderzoeken in de hand legt Tigchelaar uit waarom deze aanpakken niet zo goed werken. Zo is het handiger om niet tijdens het lezen te markeren of schrijven, aangezien je voortdurend je lezen onderbreekt en een andere taak gaat doen: strepen of schrijven. Die switch kost aandacht. Lees je een samenhangend blok af en ga je dan schrijven of markeren, dan gaat die switch makkelijker en volgt die op het verwerken van meer informatie. Persoonlijk weet ik ook dat ik veel beperkte highlight als ik dat na een lange paragraaf doe, dan wanneer ik alinea voor alinea markeer. Ook is het beter om niet simpelweg het lezen te herhalen maar om actief met de informatie aan de slag te gaan. Stel vragen op over de stof en bedenk de antwoorden. In plaats van herhalen doe je meer met de informatie en je oefent het tevoorschijn halen van de informatie wat meer lijkt op wat je met de informatie wil dan de her-lezing.
Overigens is de toon van het boek niet a la myth busting maar juist erg feitelijk en mild. Tigchelaar wil overtuigen en ondersteunen en niet zo zeer provoceren. Zijn betoog tegen multitasken is daarmee nogal anders van toon, dan dat van Theo Compernolle.
Praktisch
Hoe lang de literatuurlijst ook is en hoe talrijk de eindnoten ook zijn het boek is vooral erg praktisch. De adviezen om namen (Pieter – gieter!) te onthouden, een preview te doen voordat je echt gaat lezen of de informatie te laten rusten voordat je er verder mee aan de slag gaat, kun je direct toepassen.
De leesadviezen zijn compact en helpen je sneller en met meer rendement te lezen en de stof te onthouden. De adviezen om namen of getallenreeksen te onthouden zijn speelser en vooral interessant als geheugenexperiment. Beide hebben in deze context hun nut. Ze illustreren hoe zeer het helpt om technieken te hebben om informatie te verwerken en niet zo maar wat te doen.
De adviezen zijn ook nog eens aansporingen het lezen leuker te maken (gebruik beelden, verbind) en minder arbeidsintensief (laat je hersenen verbindingen tot stand brengen dus neem pauzes, lees niet teveel achter elkaar). Wie zal dat niet prettige adviezen vinden.
Het vraagt een andere aanpak en vooral vertrouwen om het lezen eerst te doen en dan pas te verwerken. Het is verleidelijk meteen het gelezene te verwerken. Zoals Tigchelaar aangeeft in zijn boek: in het begin vraagt het om lef om het eens anders aan te pakken en erop te vertrouwen dat het uiteindelijke sneller en beter is om breinvriendelijke strategieën te gebruiken.
Practice what you preach
Het boek volgt de praktijken die Tigchelaar uitdraagt. Voor lezing word je gevraagd wat het boek je moet opleveren, de belangrijkste zaken worden als preview getoond, de tekst is compact en helder en na het boek is er een uitleiding met hulp om met de tekst in actie te komen.
Superman-blik
Tigchelaar is oprichter van UseClark en biedt onder die naam software aan die lezen en verwerken van informatie ondersteunt. Je krijgt een extra blik a la Clark Kent aka Superman. De software laat je teksten bijvoorbeeld geleid lezen. Op de site van UseClark lees je meer maar je kunt ook de Chrome extensie proberen om websites te lezen. Daarmee kun je je lezen verder trainen en zien of de slimme software de essentie van de tekst weet boven te krijgen.
Kortom
Lezen, weten en niet vergeten is een helder geschreven boek dat compact uitlegt wat je aan technieken kunt inzetten om beter te lezen en beter te onthouden. Het zet populaire opvattingen weg als misvatting en biedt praktische alternatieven over hoe je dan wel goed leest. Een must read voor iedereen die veel moet lezen en wie is dat tegenwoordig niet. En een must must read voor iedereen die anderen leert lezen of leren!
