Uitstelgedrag en je verborgen talent

Uitstellers hebben zonder uitzondering een verborgen talent om smoezen te verzinnen. Sommigen zijn “aalglad” en zijn meesters in het vermijden van verplichtingen. Als een ware meester kunnen zij er voor zorgen nergens voor verantwoordelijk te zijn. Ze hebben altijd een smoes waarom het morgen kan en altijd een excuus waarom ze iets anders aan het doen zijn als ze eigenlijk zouden moeten doen. Zo rijgen de dagen zich aaneen en voordat je het weet ben je weken verder.

Het probleem

Wij hebben allemaal de neiging om onze gedachten te vervormen. Hieronder is de natuurlijke, menselijk neiging om:

1. Korte termijn beloningen voorrang te geven over langere termijn beloningen: Toekomstige beloningen lijken “kleiner”. Zodra de factor tijd in het geding is, verliezen we elk perspectief. Hierbij geldt natuurlijk dat, toekomstige beloningen minder aantrekkelijk zijn als de beloning die onmiddellijk beschikbaar is. Het spreekwoord zegt niet voor niets: “Beter 1 vogel in de hand, dan 10 in de lucht…“. Ons brein is geprogrammeerd om de voorkeur te geven aan de onmiddellijke beloning.
2. Te onderschatten hoeveel tijd een klus nodig heeft en te overschatten hoeveel tijd wij beschikbaar hebben: Het zit in onze natuur om veel te optimistisch te zijn. We nemen aan dat we meer kunnen doen in minder tijd dan echt realistisch is. Tegelijkertijd nemen we aan dat een klus minder tijd kost dan in werkelijkheid. We baseren ons niet op de ervaring die we hebben met het inschatten van dit soort klussen, maar we focussen op het werk dat direct voorhanden is. Het resultaat is beroerde planning.
3. De voorkeur aan morgen te geven in plaats van vandaag: Stel je hebt een klus voor vrijdag. Het wordt vrijdag en je geeft er de voorkeur aan om de klus op maandag te doen. Het wordt maandag en je … Je kan de rest zelf bedenken. Morgen is dus niet zo een goed idee als we eerst dachten.
4. Irrationele verwachtingen te hebben over de onderhanden klus en onze mogelijkheden om die te klaren: We nemen vaak dingen voor waar aan terwijl ze dat niet zijn. Doordat we die dingen niet op hun realiteitswaarde beoordelen, blijven ze bestaan. We nemen aan dat we perfect moeten zijn. We nemen aan dat ons zelfrespect te maken heeft met ons succes in onze carrière. We nemen aan dat het toch niet gaat lukken en krijgen last van faalangst. Irrationele gedachten zoals deze kunnen grote problemen opleveren. Ze leiden tot negatieve gevoelens en zorgen voor een excuus om het niet te proberen en dus voor uitstelgedrag.
5. We maken ons eigen geluk door onze gedachten aan te passen om consistent te zijn met ons gedrag: Wanneer onze daden niet met elkaar in samenspraak zijn dan noemen we dat dissonantie. Dissonantie is een ongemakkelijk gevoel en we hebben de neiging om te proberen om die dissonantie op te heffen. Dit zijn wat manieren waarop we proberen om die dissonantie op te heffen:
   • Afleiding
   • Vergeten (actief of passief)
   • Bagatelliseren
   • Ontkennen van je verantwoordelijkheid
   • Zeggen dat je meer informatie nodig hebt
   • Zeggen dat het altijd nog slechter kan
   • Aanpassing van je gedrag in lijn met je overtuigingen en waarden

Uitstellers zijn experts in het dagelijks toepassen van deze strategieën. We maken ons eigen geluk. Het is onderdeel van hoe we met ons uitstelgedrag omgaan.

Op mijn eigen site staat een serie columns over uitstelgedrag en de smoezen, die daarbij gehanteerd worden.

• Uitstelgedrag: wat is jouw excuus?
• Uitstelgedrag: excuses en smoezen (deel 1)
• Uitstelgedrag: excuses en smoezen (deel 2)
• Uitstelgedrag: excuses en smoezen (deel 3)
• Uitstelgedrag: excuses en smoezen (deel 4)
• Uitstelgedrag: excuses en smoezen (deel 5)

Wat voor smoezen hanteer jij? Kun je in bovenstaand overzicht de strategie(ën) vinden die jij meestal hanteert? Ben je ook een meester in het verzinnen van smoezen? Wil je mij wat vragen over uitstelgedrag? Stel je vraag en deel jouw ervaringen hieronder in de reacties.