Tussen mindmap en outline in

Mindmappen is een populaire manier om allerlei gedachten rond een onderwerp aan het papier of scherm toe te vertrouwen. Voeg van alles toe en orden later al schuivend en schikkend. Een prima start voor een project of taak of artikel. Toch werkt mindmappen niet voor iedereen.  Er zijn kenniswerkers die mindmaps te rommelig vinden of die houvast missen bij het ordenen van takken. Ook is een mindmap die anderen gemaakt hebben lastig als buitenstaander te lezen. Voor deze groep zijn de horizontale outliners wellicht een mooie tussenvorm: geordend schuiven!

Waarom mindmappen niet (voor iedereen) werkt

Waarom mindmappen werkt, kun je op Lifehacking op veel plaatsen lezen. Toch is het niet voor iedereen zo’n handige tool.

• Als je niet bij de totstandkoming van een mindmap was, is het vaak lastig te reconstrueren wat er nu precies staat in de mindmap. Er zijn sites die samenvattingen van boeken in mindmaps presenteren. Als de takken te korte woorden bevatten of er veel takken aan het onderwerp verbonden zijn, kost het denkkracht te zien wat nu precies de ordening is. Korte woorden die een tak vormen, zijn hebben niet per se voor iedereen dezelfde betekenis
• De visuele weergave is niet voor iedereen een aantrekkelijke. Francis Sopper heeft de cognitive preference-test, waarin hij meet of je voornamelijk bij voorkeur associatief of sequentieel informatie verwerkt. Een hoge sequentiele score wijst erop dat mindmaps niet jouw voorkeur heeft
• Mindmappen kan een doel in plaats van een middel worden. Een mindmap is een mooie eerste manier om tot een ordening te komen. Als die ordening er is, kun je een artikel schrijven, een presentatie maken, een beslissing nemen, een eerste actie bepalen. Als mindmappen leidt tot een mindmap, dan is er iets -voor sommigen- moois gemaakt dat wellicht inzicht geeft maar wat mij betreft een tussenstap is
• Mindmappen lijdt nogal eens onder de mythe dat voor een brainstorm kritiekloos denken en vooral veel toevoegen dé manier is om tot nieuwe inzichten te komen. Al jaren is bekend uit allerlei onderzoek dat kritiekloos toevoegen juist leidt tot voor de hand liggende ideeën. Kritiek en elkaar uitdagen leidt wel tot nieuwe inzichten, betere gedachten, verrassender combinaties

Niet meteen lineair werken: horizontaal outlinen

Wie kent niet de lege bladzijde of de knipperende cursor die eerder blokkerend dan uitnodigend werkt. Of dat je juist heel veel tekst maakt maar voortdurend schuift en opnieuw begint omdat het niet klopt. Eerst een outline maken en dan pas schrijven kan een goed advies zijn. Maar soms heeft en outline al teveel ordening en is het proces van mindmappen aantrekkelijk: eerst van alles spuien en daarna ordenen. Voor deze denkoefening zijn outlines die je horizontaal laten werken plezierige tools, zoals Gingko (web). Via de podcast van Brett Terpstra Systematic kwam ik de outliner Tree (mac, 13,99) tegen. Een oudere bekende is Scrivener, (Windows en Mac)  waarbij je met kaartjes de volgorde kunt aanpassen en daarna in outline-weergave tekst kunt maken.

Bij deze editors kun je horizontaal werken en op verschillende plekken tekst toevoegen. Bij Tree bepaal je zelf hoeveel niveaus je naar links schuift. Bij Gingko heb je drie niveaus waarop je werkt. Omdat je, zoals bij alle outliners, niveaus dicht kunt klappen, navigeer je makkelijk van boven naar beneden en is het makkelijk takken te verplaatsen.

Bij Tree kun je na het bepalen van de niveaus, die naast elkaar afgebeeld staan, de hele tekst verticaal zetten, waardoor je de bekende outline-weergave krijgt. Zie hier Tree in actie:

Gingko werkt als volgt:

Scrivener ziet er als volgt uit:

Ben jij een mindmapper? Start je meteen met een outline? Of is de tussenvorm iets voor jou?