Het brein ontleed

Ons brein wordt vaak vergeleken met computers. Soms gaat dat op; meestal niet (zie dit artikel of lees dit boek van Ray Kurzweil, de film daarvan of zijn universiteit, een samenwerking van NASA en Google).

Enkele belangrijke verschillen.

De invoer voor onze hersencellen wordt traag verwerkt in vergelijking met computers, tot wel een miljoen maal trager. Maar wij mensen kunnen zeer complexe patronen in milliseconden herkennen, eenvoudigweg omdat we grote hoeveelheden invoer parallel verwerken. Daartoe is nog geen enkele computer in staat. En als we het hebben over processorsnelheid: onze hersencellen kunnen sneller worden door training!

Met multimediale toepassingen heeft de mens relatief weinig moeite. Zo kunnen we een drukke website met geluid toch begrijpen, omdat wij verschillende processoren hebben om die invoer te verwerken, die echt tegelijk actief zijn. Een computer kan dat niet. Om de echte kracht van ons brein aan te geven: een persoon heeft na enige oefening maar 0,002 seconden nodig om een plaatje te herkennen!

Een nieuw besturingssysteem voor de computer overschrijft alle vorige versies. Ons brein echter heeft nog alle oude versies van zijn besturingssysteem. Sommige activiteiten (angstreflexen bijvoorbeeld) worden ook nog door die eerste versies van het brein uitgevoerd: simpel, snel en betrouwbaar.

Waarom zijn wij mensen zo goed in het herkennen van situaties en van andere mensen? We herkennen een beeld in minder dan een halve seconde. In die tijd kunnen maar een kleine honderd neuronen worden geactiveerd. Hoe herken je daaruit nu een patroon? Een van de heersende opvattingen is dat ons brein dat patroon niet berekent, maar vergelijkt met een eerder opgeslagen patroon. De ontbrekende gegevens worden gewoon aangevuld, vanuit het geheugen dus. Of erbij verzonnen als je niet alles van deze situatie ooit in je geheugen hebt opgeslagen. Dat komt overeen met wat we al lang weten: ons brein neemt maar heel weinig zaken uit de totale context waar.

Het mooie van ons brein, zeker in vergelijking met computers, is dat we een groot aantal van de patronen en modellen in vele varianten opslaan. Vanuit net een ander perspectief of met net iets meer contextgegevens als temperatuur, kleuren of mensen. Als je vaak dezelfde route naar je werkt neemt, hoef je ook niet veel nieuwe informatie op te slaan. Je brein weet de weg wel, wat je soms ervaart wanneer je denkt ‘Ben ik hier al?’

Wat kun je met deze kennis? Gebruik voortaan zoveel mogelijk verschillende zintuigen. Daar is je brein voor gemaakt. Weinig tekst, maar veel plaatjes en video’s. Al is dit verhaal moeilijk in een plaatje te vangen. Maar ook geuren en aanrakingen herinneren we ons nog heel lang. Iedereen die Bill Clinton ooit heeft ontmoet, weet dat hij vaak met zijn hand jouw onderarm even omarmde. Een krachtig teken dat direct vertrouwen, warmte, rust en gelijkheid uitstraalt. En een ontmoeting die je brein daardoor nooit meer vergeet.