Iedereen wil de wereld om zich heen begrijpen. Gelukkig hebben wij mensen, en dan vooral onze hersenen, een cognitieve capaciteit die we daarbij goed kunnen gebruiken. Want wij bekijken onze omgeving vanuit twee perspectieven.
Het eerste perspectief gaat na welke verschillen er zijn binnen het materiaal. Het andere perspectief is gebaseerd op de overeenkomsten van de diverse objecten. Iemand die ordent neemt vaak een van de twee gezichtspunten in. Je kunt je beddengoed ordenen per bed; je kunt ook ordenen op lakens, kussenslopen, kleur of seizoen. Er is geen perspectief goed of fout, alleen anders.
Ons brein gebruikt dit groeperen vooral om de stortvloed aan informatie te ordenen. Wij zijn zogezegd excellente groupies. Jammer genoeg zijn we vaak aan het overgroeperen. Alles, maar dan ook echt alles moet in een bepaald hokje passen: zwart-wit, man-vrouw, generatie X-Y-Baby. Onze hersenen benadrukken ook automatisch de verschillen tussen de groepen en minimaliseren de verschillen binnen de groep. We weten allemaal dat een groep mensen willekeurig verdelen automatisch leidt tot een haast aangeboren rivaliteit tussen de groepen.
Dit classificeren doen we de hele dag door, vaak zonder ons daarvan bewust te zijn. Bedenk ook dat groeperen bij alle mensen van de wereld voorkomt. Maar we zijn er nog niet uit of deze hersencapaciteit is aangeboren, net als onze aanleg voor taal.
Ben je daarom bewust dat je heel vaak nieuwe zaken of nieuwe mensen automatisch in een hokje plaatst. Zeker als die zaken of mensen passen in een categorie waarbij jij je prettig voelt. Stel je oordeel eens uit. Ga na of het criterium waarop je indeelt, wel het juiste is. Verras je brein eens met een nieuw perspectief.
Jacco
Volgens mij wordt de behoefte aan het indelen gevoed door de behoefte aan voorspelbaarheid. Wanneer iets of iemand voorspelbaar is dan wordt de situatie of persoon ook veiliger.
Nadeel is dat op het moment dat je iets of iemand categoriseerd, je nauwelijks meer in staat bent om iets nieuws hierover te bedenken.
Een belangrijk kenmerk van mensen die we als wijs beschouwen is, dat ze over het algemeen niet zo snel oordelen. Misschien schuilt wijsheid wel in het continue uitstellen van het categoriseren of oordelen.
Vandaag zag ik een kunstwerk genaamd ‘de hemelpoort’. Je kon er ook inderdaad door, als ware het een hemelpoort. Ik ben er doorheen gestapt en geprobeerd naar alles te kijken alsof ik het voor het eerst zag.
Samengevat: Als je steeds opnieuw naar hetzelfde kijkt en je telkens iets anders ziet, dan versmal je de blik maar verruim je de geest.
Raymond
Mooie korte uiteenzetting hoe wij informatie verwerking. Dit is slechts een tipje van de sluier. Voor meer details zou je eens in het NLP communicatie model moeten duiken. Hierin wordt uiteengezet wat wij allemaal nog meer doen dan hierboven genoemd staat.
Het model is een weergave van de werkelijkheid. Het beschrijft op een eenvoudige manier hoe iemands persoonlijkheid werkt.
Het ontwikkelen van “wijsheid” (wat dat dan ook mag zijn 😉 ) is voor mij een kwestie van flexibiliteit aanbrengen in alle gebieden van je eigen communicatie (NLP com.model) en het vlekkeloos herkennen van van de communicatievoorkeuren van de ander en het daarop afstemmen.
Arjan Smeele
De neiging tot associëren en categoriseren een fundamentele eigenschap van hoe onze hersenen werken. Deze bewering wordt ondersteund door experimenten met neurale netwerken (simulaties van hersencellen).
Zoals in het artikel staat is het snel kunnen ordenen van info een geweldig handig vermogen. Dat we daardoor wel eens overgroeperen is de prijs die we helaas onvermijdelijk moeten betalen.
Juist omdat het groeperen zo’n fundamentele eigenschap is, denk ik dat ons vermogen om het bewust te sturen zeer beperkt is. Wel geloof ik dat het in principe mogelijk is om van perspectief te veranderen, zoals in het artikel gesuggereerd wordt. Wellicht is dat een kenmerk van wijsheid: het vermogen vlot van perspectief te wisselen.
De vraag is dan: hoe ontwikkelen we wijsheid?
Jeroen Gerth
De Amerikaanse psycholoog Elaine N. Aron heeft onlangs een nieuw boek uitgebracht, “De kracht van zelfwaardering”, waar ze een soort gelijk mechanisme omschrijft. Aron omschrijft in sociale situaties de 2 perspectieven van statusbepaling (rating, of in dit geval de verschillen) en verbondenheid (linking, de overeenkomsten). Beide perspectieven zijn altijd en overal aanwezig en kunnen elkaar versterken, als Ying en Yang. Beide perspectieven hebben ook een functie. Echter kan overmatig focussen op de verschillen en jezelf vergelijken met anderen je erg in de weg zitten en je een lage eigenwaarde bezorgen.
Jouw verhaal is dus ook interessant in sociale situaties. Bedenk maar eens voor jezelf; kijk je naar iemand anders op basis van de verschillen of de overeenkomsten tussen jullie twee?
Comments are closed.